Stefan Bugarski, (1868-1941)

 Doktor filozofije, hemičar, univerzitetski profesor. Rođen je u Senti, 21. maja 1868. godine. Srednju školu je započeo u senćanskoj Nižoj gimnaziji 1878. godine. 1886. godine je primljen na Instituta za obrazovanje nastavnika u Budimpešti, smer prirodnih nauka, i kao član istog studije fizike i hemije je završio na Univerzitetu i Akademiji u Budimpešti. 1891. godine je promovisan za doktora filozofije, pa se zaposlio kao asistent na višoj Veterinarskoj školi, katedri hemije. 1894. godine stiče obrazovanje privatnog profesora iz teoretske hemije. 1898. godine je imenovan za vanrednog profesora više Veterinarske škole, pa je tu počev od 1902. do 1913. godine profesor katedre za hemiju. 1899. godine izabran je za dopisnog člana Mađarske Akademije Nauka. Ima istaknute zasluge u ispitivanju sumpornog delovanja rastvora, što dovodi do nastanka pojma pH-vrednosti. Kao istraživač bavio se uglavnom sa pitanjima kinetike reakcija, odnosno fiziko-hemijskim karakteristikama belančevina, i iskazao je njihove amfoterne karakteristike. Bugarski je konstatovao, da sredstva za oksidaciju, raspoređena prema njihovom elektro-potencijalu, u skladu sa tim i oksidiraju. Izradio je analitičku metodu za određivanje halogena. 1897. godine otkrio je prvi endotermni galvanski elemenat sa reakcionom toplotom i dokazao je nedostatak Tomsen-Bertelotovog principa u odnosu na hemijski afinitet. Stefan Bugarski je u velikoj meri doprineo tome, da se u hemiji prihvati značaj pojmova aciditeta (kiselosti) i alkalnosti (lužnosti). Najveći deo njegovih radova je objavljen u Informatoru o matematici i prirodnim naukama (Mathematikai és Természettudományi Értesítő), odnosno u inostranim časopisima; naučna pitanja o kojima je u njima govorio, su povezani uglavnom sa brzinom odvijanja hemijskih promena u vremenu i stanjem hemijske ravnoteže. Naučnik koji je napustio Sentu je preminuo 3. marta 1941. godine u Budimpešti, a tamo je i sahranjen (počiva na groblju Kerepeši, parcela br. 50/1 - grob broj 1-1-18).

Mihalj Fekete (Schwarcz), (1886-1957)

 Matematičar, univerzitetski profesor. Rođen je u Senti 19. jula 1886. godine. Srednju školu je započeo u senćanskoj  gimnaziji 1896. godine. Univerzitetske studije je završio u Budimpešti, pa 1909. godine stiče doktorsku titulu. Počev od 1912. godine zajedno sa mnogim poznatim matematičarima predstavlja Mađarsku na Međunarodnom kongresu matematičara. Njegova naučna dostignuća su već 1920. godine priznata širom sveta, s toga 1928. godine dobija poziv od Jevrejskog univerziteta (Hebrew University) u Jerusalimu, gde je nakratko predavač, pa je imenovan za direktora Matematičkog instituta „Albert Ajnštajn“ i do svoje smrti tu stvara.

Od 1935-1936. godine je dekan Fakulteta za prirodne nauke u Jerusalimu, a u godinama od 1945. do 1948. je rektor Univerziteta. Njegovo najznačajnije dostignuće je stvaranje pojma transfinitnog prečnika. Ostala poznatija polja njegovog istraživanja su: teorija skupa tačaka, teorija interpolacije, granično područje algebre i nauke o funkciji sa kompleksnim primenljivim, sumiranje divergentnih redova, Furijer-redovi. Preminuo je 13. maja 1957. godine. Objavio je skoro 80 naučnih disertacija i radova, od kojih je nekoliko napisao sa koautorima.

Đula Dudaš, (1861-1911)

 Istoričar, profesor, publicista. Rođen je u Senti, 19. novembra 1861. godine. Škole je završio u rodnom gradu,  Segedinu i Subotici, pa je stekao profesorsku i filozofsku diplomu na Univerzitetu u Budimpešti. Počinje da predaje u senćanskoj gimnaziji, ali uskoro odlazi u Segedin kao službenik za obrazovanje, pa nakon toga predaje u Somboru. 1891. godine se odriče profesorskog zvanja i nakon toga svo svoje vreme posvećuje naučnom radu; vrši istraživanja , sarađuje u uređenju časopisa i monografija sa istorijskim sadržajem, a unutar toga se posebno bavi istorijom Sente i objavljuje brojne članke i teze o istorijskoj prošlosti njegovog rodnog grada. Vredni su pomena i njegovi radovi na polju genealogije i heraldike, ali pored svega toga je vodio i arheološka iskopavanja. Rezultati njegovog stvaralaštva su više od pola hiljada objavljenih radova, od toga 15 samostalnih svezaka, a ostalo razne studije, članci i teze. U poslednjim godinama svog života je inspektor nastavnog okruga Homonan u županiji Zemplen, a tu je i preminuo 9. januara 1911. godine.

Jovan Đorđević (1826-1900)

 Pisac, osnivač Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu i Beogradu, autor sadašnje srpske himne. Rođen je u Senti 13. novembra 1826. godine. Gimnaziju posećuje u Segedinu, Novom Sadu i Temišvaru, pa postaje student filozofije u Pešti. 1845. godine se upisuje na Medicinski fakultet u Pešti, koji nakon tri godine napušta. Nakon toga kratko vreme predaje u Somboru, Lugođu, Temišvaru, pa se 1852. godine seli za Novi Sad, i radi kao nastavnik latinskog jezika u tamnošnjoj srpskoj gimnaziji. Između 1857. i 1859. godine je sekretar Matice Srpske u Pešti, pa je od 1859. godine kourednik lista Srpski Dnevnik. Tokom njegovog ovdašnjeg boravka započinje svoje glavno životno delo, organizovanje Srpskog narodnog pozorišta. Pokreće prikupljanja, agitira, piše članke u interesu pozorišta što biva krunisano uspehom i 1861. godine se u Novom Sadu održava i prva predstava. Na poziv poglavara Miloša Obrenovića se seli u Beograd, da bi tamo organizovao stalno pozorište. I pored toga, što pozorište uspešno funkcioniše, on ipak nije zadovoljan i uskoro se ponovo okreće pedagoškom pozivu; predaje u Šapcu i u Beogradu, pa postaje direktor tamnošnjeg instituta za obrazovanje nastavnika. Zahvaljujući njegovom radu na organizaciji u školi imenuje se za glavnog savetnika za obrazovanje, a 1893. godine je kratko vreme ministar obrazovanja u tadašnjoj srpskoj vladi. Nakon toga ne prihvata više javne nastupe, u državnoj politici učestvuje samo sa člancima. Umro je 9. aprila 1900. godine u Beogradu.

 

 

 

 

Jovan Muškatirović (1743-1809)

Rođen je u Senti 1743. godine u uglednoj porodici, potomak je srpskih graničara. Tokom 1764-1766. godine pohađa protestantski licej u Bratislavi, pa studira pravo u Pešti. Studije završava 1773. godine postavši prvi srpski pravnik. Bio je advokat u Novom Sadu, zastupao je Eparhiju sremsku. Kasnije je bio senator u gradskoj skupštini Pešte. Bio je racionalni mislilac svog vremena, koji se pisanim delima, pravnim angažovanjem i reformama borio protiv zaostalosti, sujeverja i neznanja u narodu, istovremeno unapređujući kulturu i šireći naučnu disciplinu. Pripadao je velikoj naciji prosvetitelja i tom nastojanju je posvetio svoj ceo život. Prvi se bavio sakupljanjem narodnih umotvorina, izreka i pripovetki, ali je istovremeno bio i istoričar. Pisao je i studije privrednog sadržaja. Sa suprugom Katarinom imao je petoro dece. Preminuo je 1809. godine u Pešti i sahranjen je u porti pravoslavne crkve.

Stevan Sremac (1855-1906)

 Istaknuti srpski pisac proze. Rođen je u Senti 19. novembra 1855. godine. Pošto su mu roditelji rano umrli, brigu o njemu preuzima ujak, Jovan Đorđević. Osnovnu školu završava u Senti, ali gimnaziju već u Beogradu. Jezičke i istorijske studije završava na Univerzitetu u Beogradu, pa nakon toga radi kao nastavnik u srpskim gradovima Pirot i Niš, pa se ponovo vraća u Beograd. Kao istaknutog pisca proze biraju ga za člana Srpske Kraljevske Akademije. U njegovim delima dominiraju humor i satira. Sremac je otvorio novo poglavlje u razvoju realizma i njegovom odličnom sposobnošću opažanja i opisom karaktera značajno je proširio opis života epske književnosti. Njegova rodna kuća u blizini Glavnog trga je danas pomen kuća, koju označava i pomen ploča.

 Pesnik, novinar. Rođen je 19. jula 1915. godine u Senti u zanatlijskoj porodici. Nakon smrti njegovog oca zbog problema preživljavanja primoran je da prekine školovanje i da radi. Pored problema preživljavanja i njegova bolest postavlja prepreke u tome da izuči zanat. Nakon više neuspelih pokušaja - koračajući očevim i dedinim stazama – postaje krojački šegrt, i tada se rađaju njegove prve pesme. U ovom periodu – tokom njegovih šegrtskih godina - priključuje se levičarskom radničkom pokretu. Počev od 1932. godine lokalni listovi objavljuju njegove pesimističke pesme, i počev od tog perioda kontinuirano objavljuje pesme i prozu. Pored toga se bavi i političkom delatnošću, agitira, drži predavanja, širi letke. Od avgusta 1945. godine postaje saradnik Mađar So-a, pa radi u delokrugu rada urednika u Novom Sadu. 1949. godine se objavljuje njegova prva – u njegovom životu poslednja - knjiga pesama pod naslovom Sunčana strana. Dugo vremena je takoreći bio sam na polju dečijih pesama i poema za decu. Usled srčane bolesti umro je 24. aprila 1950. godine. Na dan 90. godišnjice njegovog rođenja - 19. jula 2005. godine - Lokalna samouprava grada Senta je postavila spomen ploču na njegovu rodnu kuću.

   Jovan Joca Vujić (1863-1934)

Jovan Vujić rođen je u Senti 1. jula 1863. godine u veleposedničkoj porodici. Otac mu je bio advokat Sava Vujić. Tokom života je prihvatio nadimak – Joca – kao ime, te se tako potpisivao i postao poznat u javnosti. Još kao dete imao je izuzetne rezultate pri obrazovanju. Savršeno je znao, osim maternjeg srpskog, i mađarski i nemački jezik. Upisao je 1881. godine Filozofski fakultet u Beču, zatim agronomiju 1882. godine u Altemburgu. Studije je završio 1885. godine i vratio se u Sentu. Starao se o velikom imanju, usavršavao je načine poslovanja. Mnogo je putovao i sakupljao antikvitete. Stekao je izuzetno vrednu biblioteku i zbirku umetničkih dela, vremenom je formirao svoj muzej. Muzej Joce Vujića, kako se zvanično vodio, prvi je privatni muzej u Jugoslaviji i ovom delu Evrope. Izdašnim donacijama u vidu novca, knjiga, slika i drugih umetnina Joca Vujić oformio je fondove nekih od najznačajnijih biblioteka, galerija i muzeja u državi, među kojima ističemo Univerzitetsku biblioteku u Beogradu, Narodnu biblioteku u Skoplju, zatim Narodni muzej u Beogradu i Maticu Srpsku u Novom Sadu. S druge strane, iz Muzeja Joce Vujića potiču i najvredniji delovi zbirki današnjeg Gradskog muzeja i Istorijskog arhiva u Senti. Upravo zahvaljujući Joci Vujiću mi danas raspolažemo dovoljnim podacima u vezi sa prošlošću našeg grada. Preminuo je 1934. godine, sahranjen je u Senti. Iza sebe je ostavio i velelepnu kuću u starom gradskom jezgru, danas na trgu koji po njemu nosi ime.